© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

60-LECIE DZIAŁALNOŚCI WYDZIAŁU MECHANICZNEGO TECHNOLOGICZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ W GLIWICACH

Leszek A. DOBRZAŃSKI
Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W artykule przedstawiono rys historyczny Wydziału Mechanicznego Technologicznego jako jednego z 4 najstarszych i obecnie największych Wydziałów Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Przedstawiono strukturę organizacyjną Wydziału oraz zakres aktywności naukowej i dydaktycznej, a także współpracę zagraniczną. Zaprezentowano cele Światowego Kongresu "COMMENT' 2005" organizowanego z okazji 60-lecia Wydziału.

Słowa kluczowe :

struktura organizacyjna, aktywność naukowa, działalność dydaktyczna, współpraca zagraniczna

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE DOBORU MATERIAŁÓW
NA CZĘŚCI MASZYN

Wojciech SITEK, Leszek A. DOBRZAŃSKI*
Zakład Technologii Procesów Materiałowych i Technik Komputerowych w Materiałoznawstwie, Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W pracy przedstawiono oryginalną metodykę modelowania zależności między składem chemicznym i hartownością stali konstrukcyjnych stopowych z wykorzystaniem sieci neuronowych. Bazując na wynikach doświadczalnych badań hartowności metodą Jominy'ego, opracowano i w pełni zweryfikowano doświadczalnie model sieci neuronowych, umożliwiający obliczanie krzywych hartowności Jominy'ego na podstawie składu chemicznego stali. Opracowano również i w pełni zweryfikowano numerycznie model sieci neuronowych, umożliwiający projektowanie składu chemicznego stali na podstawie znanego przebiegu krzywej hartowności Jominy'ego. Ponadto przedstawiono przydatność własnej metody modelowania krzywych hartowności do oceny wpływu pierwiastków stopowych na hartowność stali. Przeprowadzono symulację komputerową wpływu poszczególnych pierwiastków stopowych oraz ich kombinacji na hartowność stali oraz zamieszczono uzyskane wyniki.

Słowa kluczowe :

hartowność, projektowanie, skład chemiczny, modelowanie

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE PRZEMIAN ZACHODZĄCYCH PODCZAS HARTOWANIA W STALACH MASZYNOWYCH

Jacek TRZASKA*, Leszek A. DOBRZAŃSKI*
* Zakład Technologii Procesów Materiałowych i Technik Komputerowych w Materiałoznawstwie, Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W pracy przedstawiono metodykę modelowania zależności między składem chemicznym i temperaturą austenityzowania a kinetyką przemian austenitu przechłodzonego podczas chłodzenia ciągłego, z wykorzystaniem sieci neuronowych oraz metod statystycznych. Opracowany model umożliwia obliczenie wykresu CTPc dla stali o znanym składzie chemicznym i założonej temperaturze austenityzowania oraz analizę oddziaływania poszczególnych pierwiastków stopowych na charakterystyczne punkty oraz krzywe przemian austenitu przechłodzonego, a także twardość uzyskaną w wyniku chłodzenia. Pozwala również na prognozowanie struktury uzyskanej w stali w wyniku chłodzenia z określoną szybkością z temperatury austenityzowania, przez ilościowy opis udziałów procentowych ferrytu, perlitu, bainitu oraz martenzytu z austenitem szczątkowym. Do opracowania metody wykorzystano zbiór danych doświadczalnych przygotowany na podstawie informacji dostępnych w literaturze, obejmujących 400 wykresów CTPc. Przedstawiony w pracy model stanowi przydane narzędzie wspomagające dobór składu chemicznego stali na części maszyn, poddawane obróbce cieplnej.

Słowa kluczowe :

stale maszynowe, wykresy CTPc sieci neuronowe, modelowanie,

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIE METOD OBIEKTOWYCH W PROCESIE PROJEKTOWO - KONSTRUKCYJNO - WYTWÓRCZYM

Jerzy ŚWIDER*, Andrzej BAIER*, Piotr OCIEPKA*, Krzysztof HERBUŚ*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W pracy zaprezentowano metody komputerowego wspomagania procesu projektowania, konstruowania i przygotowania produkcji wybranych grup maszyn. Jako pierwszą zaprezentowano metodę wspomagania procesu projektowania maszyn w oparciu o komputerowy system SWPK [9,10,12], bazujący na wiedzy i doświadczeniu projektowym. Jako drugą przedstawiono metodę integracji procesu konstruowania i wytwarzania, z naciskiem na przyspieszenie procesu przygotowania produkcji wybranej grupy elementów. Do tego celu zastosowano metodę obiektów elementarnych. Jako trzecią zaprezentowano metodę tworzenia obiektów funkcyjnych, zorientowanych na analizę ruchu środka technicznego. Przedstawiono algorytm wyodrębniania obiektów funkcyjnych, oparty na podejściu obiektowym.

Słowa kluczowe :

systemy doradcze, metoda CBR, obiekty elementarne, obiekty funkcyjne

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA, WIRTUALNEGO TWORZENIA I BADANIA ELEMENTÓW I ZESPOŁÓW MASZYN

Andrzej BAIER*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W artykule opisano sposób tworzenia wirtualnych modeli robotów i manipulatorów w programach OneSpace Designer i CATIA, z zastosowaniem między innymi elementów automatyki produkowanych przez firmę FESTO. Prezentowane oprogramowanie służy do wirtualnego badania zachowania się zsyntezowanych układów przed ich praktycznym utworzeniem i uruchomieniem na stanowiskach badawczych. Symulacja w znaczny sposób zmniejsza koszty wprowadzenia nowych rozwiązań konstrukcyjnych, co związane jest z możliwością uzyskania pewnych wyników już na wstępnym etapie projektowania, przez co często odchodzi się od drogich i czasochłonnych badań laboratoryjnych. Przykłady badania zaprezentowano w programach Adams, CATIA i OneSpace Designer.

Słowa kluczowe :

CAD, wirtualny model, manipulator, wirtualna symulacja

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ROZWÓJ METODOLOGII POZYSKIWANIA WIEDZY W PROJEKTOWANIU I EKSPLOATACJI MASZYN

Wojciech CHOLEWA*, Wojciech MOCZULSKI*, Krzysztof CIUPKE*
* Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100, Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Pozyskiwanie wiedzy stało się obecnie bardzo ważnym zagadnieniem, zarówno w dziedzinie projektowania jak i eksploatacji maszyn. Od wielu lat w Katedrze Podstaw Konstrukcji Maszyn Politechniki Śląskiej prowadzone są badania w tym zakresie, które zaowocowały opracowaniem metodologii pozyskiwania wiedzy w projektowaniu i eksploatacji maszyn. Wiedza pozyskiwana może być zarówno od specjalistów, ale także z baz danych. W przypadku pozyskiwania wiedzy z baz danych prowadzone są prace w zakresie uczenia maszynowego jak również automatycznego odkrywania zależności w bazach danych – tzw. odkrywania wiedzy. Aby proces pozyskiwania był bardziej efektywny, a pozyskana wiedza była uogólniona, dane zgromadzone w bazach danych przetwarza się wstępnie, redukując ilość informacji, którą niosą dane, a także dokonując selekcji tej informacji. Pozyskana wiedza może zostać zastosowana w bazach wiedzy systemów doradczych, nad rozwojem których również prowadzone są prace. Jednym z osiągnięć jest także opracowanie metodologii diagnozowania złożonych obiektów technicznych z zastosowaniem tzw. odwrotnych modeli diagnostycznych. W referacie przedstawiono najważniejsze osiągnięcia Katedry Podstaw Konstrukcji Maszyn w ramach omawianych zagadnień.

Słowa kluczowe :

pozyskiwanie wiedzy, uczenie maszynowe odkrywanie wiedzy; systemy doradcze

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIA METOD SZTUCZNEJ INTELIGENCJI W DIAGNOSTYCE OBRABIARKI I PROCESU SKRAWANIA

Andrzej SOKOŁOWSKI*
* Katedra Budowy Maszyn, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W artykule scharakteryzowano badania koncentrujące się na zagadnieniu wspomagania projektowania układów diagnostycznych obrabiarki i procesu skrawania. W pierwszej części artykułu przedstawiono koncepcję Inteligentnego Układu Diagnostycznego oraz implementację tej koncepcji w postaci Inteligentnego Projektanta Układów Diagnostycznych (IPUD). Następnie rozważane są metody i algorytmy, które potencjalnie stosować można w celu realizacji IPUD. Dyskusję skoncentrowano na wybranych metodach sztucznej inteligencji. W kolejnej części artykułu przedstawiono przykłady praktycznych zastosowań proponowanego podejścia i przeprowadzono dyskusję uzyskanych wyników.

Słowa kluczowe :

diagnostyka, obrabiarka, proces skrawania, sztuczna inteligencja

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PLANOWANIA PRODUKCJI W SYSTEMACH WYTWÓRCZO-MONTAŻOWYCH

Anna DOBRZAŃSKA-DANIKIEWICZ*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Informatyzacja i komputeryzacja coraz szerszych obszarów działalności jest jednym z najistotniejszych współczesnych trendów rozwojowych przedsiębiorstw produkcyjnych. Systemy komputerowe najnowszej generacji zwane ERP II powstały w efekcie długotrwałej ewolucji założeń teoretycznych oraz technologii oferowanych przez przemysł komputerowy. Systemy te umożliwiają koordynację procesów mających miejsce w różnych przedsiębiorstwach i obsługę poprzez sieć WWW, przez co tworzą podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw wirtualnych. Równocześnie powstają i ewoluują systemy mniejsze, bardziej specjalistyczne, do których należy zaprezentowany w niniejszym artykule komputerowy system wspomagający planowanie produkcji o nazwie SWZ–Montaż, bazujący na oryginalnej metodzie bilansowania wymagań i możliwości.

Słowa kluczowe :

komputerowe wspomaganie zarządzania, ERP/ERP II, system wytwórczo-montażowy

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

SZACOWANIE KOSZTÓW NA POZIOMIE PROJEKTOWANIA Z ZASTOSOWANIEM METOD CAx

Cezary GRABOWIK*, Zbigniew MONICA*, Iwona WOSIK*, Grzegorz ĆWIKŁA*, Aleksander GWIAZDA*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Podstawowym warunkiem, który musi być spełniony, by możliwa była pełna funkcjonalna integracja systemów komputerowego wspomagania technicznego oraz organizacyjnego przygotowania produkcji jest zastosowanie jednolitego spójnego modelu opisu produktu. W artykule przedstawiono metodę integracji wybranych działań z zakresu technicznego przygotowania produkcji w szczególności integracji procesu projektowo konstrukcyjnego z procesem przygotowania planu technologicznego obróbki. Jako podstawę procesu integracji tych działań przyjęto implementacje modeli „obiektowych” opisu konstrukcji (reprezentacja z zastosowaniem metody obiektów elementarnych) oraz elementów struktury procesu technologicznego obróbki. Przeanalizowano także możliwości zastosowania metody Rachunku Kosztów Działań do określania kosztów wytwarzania na etapie konstruowania.

Słowa kluczowe :

integracja CAD/CAPP, rachunek kosztów działań, metoda obiektów elementarnych, techniki obiektowe

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

PLANOWANIE BEZPIECZNYCH ŚCIEŻEK ROBOTÓW OPARTE NA FUNKCJI OCEN

Gabriel G. KOST*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18a, Polska

Streszczenie

Planowanie zadań robotów jest jednym z najważniejszych obszarów badawczych robotyki. Obejmuje zagadnienia związane z planowaniem zadań elementarnych procesów obsługi robotów manipulacyjnych i związane z problemem planowania bezkolizyjnych trajektorii. Planowanie bezkolizyjnych trajektorii robotów manipulacyjnych jest zagadnieniem wieloetapowym, w którym pierwszym etapem jest zadanie wyznaczenia bezkolizyjnych ścieżek w przestrzeni zadaniowej. Trudności, jakie się z nim wiążą powodują, że brak jest dostatecznie efektywnych metod jego rozwiązywania. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest wymagana przy rozwiązywaniu zadania planowania trajektorii robotów analiza przestrzeni zadaniowej robota. Wymusza ona konieczność poszukiwania rozwiązań dopuszczalnych ścieżek bezkolizyjnych w modelu grafowym (oktalne drzewo decyzyjne) przestrzeni zadaniowej, za pomocą mało efektywnych czasowo algorytmów heurystycznych. W prezentowanej pracy przedstawiono problem planowania bezkolizyjnego ruchu robotów przemysłowych. Zaprezentowano metodę planowania bezpiecznych ścieżek robotów manipulacyjnych opartą na, typowej dla robotów stacjonarnych, metodzie oktalnej analizy przestrzeni robota. Zaprezentowano nową strategię analizy oktalnego drzewa decyzyjnego, która dzięki zastosowanemu procesowi sterowania stochastycznego, pozwala wyeliminować charakterystyczne dla tego typu zadań algorytmy przeszukiwania heurystycznego. Całość omawianych zagadnień zilustrowano przykładami symulacyjnymi, potwierdzającymi skuteczność obliczeniową uzyskanej metody.

Słowa kluczowe :

roboty, planowanie, bezkolizyjne ścieżki, analiza oktalna, sterowanie stochastyczne

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

BADANIE SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH OPARTE O ZŁOŻONE UKŁADY MODELOWE

Jerzy ŚWIDER*, Ryszard ZDANOWICZ*, Gabriel G. KOST*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Symulacja staje się powoli jedną z ważniejszych technik wspomagających zarządzanie produkcją. Wiąże się to z tym, że w warunkach gospodarki rynkowej przedsiębiorstwa muszą rozwiązywać coraz to bardziej złożone problemy w coraz to krótszym czasie. Celem modelowania systemów produkcyjnych jest poznanie struktury i działania konstruowanych obiektów, opracowanie algorytmów umożliwiających poprawę wskaźników jakości procesu wytwarzania oraz prognozowanie wpływu zakłóceń na przebieg produkcji. Modele mogą mieć charakter materialny (fizyczny) i abstrakcyjny (np. model komputerowy). W pracy przedstawiono problem projektu symulacyjnego. Omówiono główne jego fazy. Przedstawiono integrację systemów symulacyjnych z zewnętrznymi systemami zakładowymi. Przedstawiono model fizyczny modułowego systemu produkcyjnego (MPS), realizujący zadania dystrybucji, kontroli, obróbki skrawaniem, przenoszenia elementów i ich sortowania, w zależności od cech rozpoznanych przez układ sensorów. Omówiono oprogramowanie do modelowania i symulacji. Podano zasady stosowane przy tworzeniu modeli systemów przemysłowych w programach symulacyjnych. Zbudowano model złożonego elastycznego systemu produkcyjnego, w którym transport międzyoperacyjny realizowany jest z wykorzystaniem przenośników, robotów i wózków AGV. W oparciu o ten model na podstawie charakterystyk technicznych poszczególnych elementów systemu i podsystemów określono wskaźniki, charakteryzujące system produkcyjny w całości. Przedstawiono również modelowanie dróg transportowych w systemie z wykorzystaniem programu COSIMIR.

Słowa kluczowe :

systemy produkcyjne, modelowanie, symulacja komputerowa

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE ROZKŁADU TEMPERATUR W PRZEKŁADNI ŚRUBOWO - TOCZNEJ

Krzysztof LEHRICH*, Jan KOSMOL*, Andrzej SOKOŁOWSKI*
* Katedra Budowy Maszyn, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Rozwój obrabiarek skrawających w kierunku obróbki szybkościowej (HSM) wymaga innego podejścia do projektowania. Wysokie parametry obróbki przyczyniają się do znacznego wzmocnienia niekorzystnych zjawisk, takich jak: poziom drgań czy odkształceń cieplnych. W rezultacie projektowanie obrabiarek HSM wymaga uwzględnienia takich kryteriów, które w odniesieniu do obrabiarek konwencjonalnych można było zaniedbać. Dotyczy to m.in. termostabilności. W niniejszym artykule przedstawiono problemy eksploatacyjne związane z obróbką z dużymi prędkościami oraz metodologię cieplnych badań modelowych z wykorzystaniem Metody Elementów Skończonych. Zamieszczono również praktyczne aspekty pomiaru pola temperatur obrabiarek oraz wyniki badań modelowych wybranych zespołów obrabiarek HSM zweryfikowane podczas badań eksperymentalnych.

Słowa kluczowe :

badania cieplne, modelowanie obrabiarek HSM

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA NARZĘDZI SKRAWAJĄCYCH

Jan KOSMOL*, Jerzy WODECKI*
* Katedra Budowy Maszyn, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W artykule przedstawiono wybrane problemy wspomagania projektowania narzędzi skrawających o złożonej geometrii i zmiennych parametrach geometrycznych ostrza takich jak wiertła, frezy, gwintowniki. Wspomaganie projektowania tych narzędzi sprowadza się do analizy naprężeń i odkształceń metodą elementów skończonych. Przedstawiono podstawowe problemy modelowania wynikające ze złożonych kształtów, definiowania warunków brzegowych, a zwłaszcza źródeł ciepła i współczynników przepływu ciepła, sposobu obciążania modelu siłami skrawania oraz przykłady rozkładu naprężeń i odkształceń wywołanych zarówno siłami skrawania jak i ciepłem procesu skrawania. Wykazano, że proponowana metodyka modelowania narzędzi skrawających pozwala na poszukiwanie lepszej geometrii narzędzia, z uwagi na kryterium maksymalnych naprężeń.

Słowa kluczowe :

wiertło, frez, gwintownik, MES, ciepło

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE NUMERYCZNE I OCENA NAPRĘŻEŃ WŁASNYCH W RURACH WYTŁACZANYCH Z POLIMERÓW KRYSTALICZNYCH

Andrzej PUSZ*
* Zakład Przetwórstwa Materiałów Metalowych i Polimerowych, Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18 A, Polska

Streszczenie

W zależności od właściwości termicznych i mechanicznych polimeru, w ściance rury po zestaleniu obecne są naprężenia własne obwodowe i wzdłużne rozciągające na powierzchni wewnętrznej oraz obwodowe i wzdłużne ściskające na powierzchni zewnętrznej. Wartości tych naprężeń wpływają w sposób istotny na stan graniczny rury podczas próby szczelności i dalszej eksploatacji rurociągu. Możliwe jest modelowanie stanu naprężeń na podstawie wybranych właściwości polimeru i parametrów wytłaczania. W pracy przedstawiono termomechaniczny model procesu zestalania polimeru podczas kalibrowania rury, który umożliwia wyznaczenie temperatury i naprężeń na grubości ścianki w funkcji czasu dla założonych warunków początkowych, brzegowych oraz właściwości termicznych polimeru. Analizę przeprowadzono dla polietylenu dużej gęstości. Symulacja komputerowa ułatwia analizę stanu naprężenia i pozwala ocenić jego wpływ na stan struktury, przez co stanowi dodatkowe narzędzie rozpoznawania procesów determinujących właściwości eksploatacyjne rur z polimerów krystalicznych.

Słowa kluczowe :

naprężenia własne, rury z polietylenu, wytłaczanie, polimery krystaliczne

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE ŁOPATY ELEKTROWNI WIATROWEJ O POZIOMEJ OSI OBROTU DLA POTRZEB ANALIZY AERODYNAMICZNEJ

Mariusz PAWLAK*, Arkadiusz MĘŻYK*, Eugeniusz ŚWITOŃSKI*
* Katedra Mechaniki Stosowanej; Wydział Mechaniczny Technologiczny; Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Jednym z najważniejszych elementów elektrowni wiatrowej o poziomej osi obrotu jest wirnik, który pod wpływem sił aerodynamicznych działających na jego łopaty wykonuje ruch obrotowy. W artykule omówiono model łopaty oraz zależności pomiędzy wielkościami aerodynamicznymi i strukturalnymi. W tym celu opracowano trójwymiarowy model geometryczny łopaty z wykorzystaniem programu Matlab. Łopata jest podzielona na 27 sekcji, profile aerodynamiczne zmieniają się od szerokich na początku łopaty, zwężając się stopniowo w kierunku noska. Każdy profil aerodynamiczny ma określone położenie środka aerodynamicznego. Geometria łopaty jest następnie przesyłana w postaci pliku wsadowego do oprogramowania MSC Patran, gdzie są wyznaczane takie parametry profili aerodynamicznych, jak: pola przekroju, momenty bezwładności, środki ścinania oraz środki ciężkości. Posiadając te dane, łopata jest modelowana w MSC Nastran jako układ elementów belkowych, z wykorzystaniem teorii belki Timoszenki. Celem redukcji trójwymiarowego modelu łopaty do modelu elementów belkowych jest konieczność uwzględnienia aerodynamicznego stanu obciążenia w dynamice strukturalnej elektrowni wiatrowej. Wykorzystywany model aerodynamiczny, nie zaprezentowany w tym artykule, jest oparty na zmodyfikowanej metodzie BEM (Blade Element Momentum), który umożliwia wyznaczenie sił nośnych i sił oporu, działających w środkach aerodynamicznych poszczególnych profili łopaty. Model strukturalny łopaty jako układ elementów belkowych z wyszczególnieniem środków aerodynamicznych, ciężkości oraz ścinania umożliwia analizę dynamiki z uwzględnieniem zjawisk aerodynamicznych

Słowa kluczowe :

elektrownia wiatrowa, łopata, elementy belkowe

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ANALIZA DYNAMICZNA PĘKNIĘĆ METODĄ ELEMENTÓW BRZEGOWYCH

Piotr FEDELIŃSKI*
* Katedra Wytrzymałości Materiałów i Metod Komputerowych Mechaniki, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W referacie przedstawiono zastosowanie metody elementów brzegowych do analizy dynamicznego wzrostu pęknięć ze zmienną prędkością i zjawiska kontaktu powierzchni pęknięć. Rozwiązania numeryczne wyznaczono za pomocą brzegowych równań całkowych przemieszczeń i sił powierzchniowych w dziedzinie czasu. Analizowano wzrost pęknięcia, którego prędkość i kierunek zależy od dynamicznych współczynników intensywności naprężeń. Opracowano metodę iteracyjnego określania sił w strefie kontaktu powierzchni pęknięcia. Badano wpływ wymienionych zjawisk na dynamiczne współczynniki intensywności naprężeń. Przedstawiono przykłady zastosowania opracowanych metod.

Słowa kluczowe :

metoda elementów brzegowych dynamika układów odkształcalnych,, mechanika pękania, kontakt powierzchni pęknięcia

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

METODA ELEMENTÓW BRZEGOWYCH W ANALIZIE UKŁADÓW ODKSZTAŁCALNYCH

Piotr FEDELIŃSKI*, Radosław GÓRSKI*, Tomasz CZYŻ*, Grzegorz DZIATKIEWICZ*
* Katedra Wytrzymałości Materiałów i Metod Komputerowych Mechaniki, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W referacie przedstawiono zastosowanie metody elementów brzegowych (MEB) do analizy statycznej i dynamicznej materiałów kompozytowych, sprężysto-plastycznych i piezoelektrycznych. Rozpatrywano dwa rodzaje materiałów kompozytowych obciążonych dynamicznie: tarcze składające się z podobszarów o różnych własnościach materiałowych i tarcze wzmocnione belkami. MEB zastosowano do analizy tarcz wykonanych z materiałów sprężysto-plastycznych z liniowym wzmocnieniem, które były obciążone rozciągającymi siłami masowymi lub dynamicznymi siłami powierzchniowymi. Badano oddziaływanie pól mechanicznych i elektrycznych w obciążonych statycznie tarczach piezoelektrycznych. Macierze bezwładności układów obciążonych dynamicznie utworzono metodą podwójnej zasady wzajemności MEB. Przedstawiono macierzowe równania równowagi lub ruchu dla każdego materiału. Opracowano programy komputerowe, które zastosowano do wyznaczenia pól mechanicznych. Rozwiązania porównano z wynikami analitycznymi i numerycznymi, obliczonymi metodą elementów skończonych.

Słowa kluczowe :

metoda elementów brzegowych, dynamika, materiały kompozytowe, materiały sprężysto-plastyczne, materiały piezoelektryczne

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE KINETYKI RUCHU CIEPŁA W KOMPOZYCIE ZBROJONYM CZĄSTKAMI

Mirosław CHOLEWA*
* Zakład Odlewnictwa, Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul Towarowa 7, Polska

Streszczenie

Podjęto próbę odwzorowania przestrzennego oddziaływania 27 cząstek na proces krzepnięcia osnowy kompozytu o objętości odpowiadającej założonej liczbie cząstek, przy ustalonym udziale objętościowym. Porównano zmiany w kinetyce ruchu ciepła przy zmiennej geometrii wyidealizowanych cząstek ceramicznych. Rozpatrzono dwa cieplne złożenia materiałowe. Ich hipotetyczne połączenie stworzono dobierając własności termofizyczne spośród znormalizowanych materiałów inżynierskich, znajdujących się w bazach danych programu symulacyjnego Simtec RWP. Analizowano rozkłady temperatury i jej gradientu w zakresie czasu krzepnięcia badanych układów.

Słowa kluczowe :

kompozyt, kinetyka, krzepnięcie, symulacja

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

SYMULACJA NUMERYCZNA PROCESU ZGRZEWANIA OPOROWEGO PUNKTOWEGO

Andrzej SZYMAŃSKI*
* Katedra Spawalnictwa, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Artykuł przedstawia obliczenia numeryczne wybranego modelu procesu zgrzewania oporowego punktowego. Obliczenia numeryczne wykonano w oparciu o pakiet profesjonalnych kodów programowych firmy ANSYS Inc., wykorzystujący metodę elementów skończonych. Ze względu na przewidywany zakres symulacji opracowano parametryczne pliki wsadowe, pozwalające na kompleksowe przeprowadzenie analizy. Model numeryczny składa się z dwóch równoległych zadań liczonych przez kod ANSYS, pomiędzy którymi następuje wymiana wyników. W danym kroku czasowym prowadzono równoczesną analizę wytrzymałościową i termoelektryczną zmieniając każdorazowo i wzajemnie rodzaj analizowanego zadania z mechanicznego na termoelektryczny, zachowując przy tym pozycję węzłów siatki elementów, jak i właściwości samych elementów skończonych. Podano założenia, przy których postawiono warunki brzegowe dla potencjału skalarnego pola elektrycznego, wielkości mechanicznych oraz temperatury.

Słowa kluczowe :

zgrzewanie oporowe punktowe, symulacja numeryczna, metoda elementów skończonych

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

Zastosowanie metody CBR do wspomagania procesu koncepcyjnego projektowania maszyn

Piotr Ociepka*, Jerzy Świder*
* Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W pracy zaprezentowano koncepcję systemu komputerowego, bazującego na wiedzy i doświadczeniu projektowym, do wspomagania projektowania maszyn. Do wspomagania tego procesu zaimplementowano metodę CBR (Case Based Reasoning). Przedstawiono podstawy metody CBR, pokazano sformalizowany opis działania opracowanego systemu SWPK_CBR oraz zaprezentowano strukturę i sposób jego funkcjonowania.

Słowa kluczowe :

metoda CBR, projektowanie sztuczna inteligencja

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIE NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW OBLICZEŃ INŻYNIERSKICH W PROJEKTOWANIU I ANALIZACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

Antoni JOHN*, Grzegorz KOKOT*
* Katedra Wytrzymałości Materiałów i Metod Komputerowych Mechaniki, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

W artykule przedstawiono ważniejsze prace naukowo-badawcze prowadzone w ramach współpracy z przemysłem w latach 1994-2004. Dotyczą one analiz bądź symulacji wytrzymałościowych obiektów przemysłowych, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi wspomagania prac inżynierskich z zakresu CAE. Narzędzia te bazujące na metodzie elementów skończonych, miały pozwolić na określenie nośności konstrukcji oraz wprowadzenie ewentualnych zmian konstrukcyjnych, zwiększających ich nośność i czas eksploatacji.

Słowa kluczowe :

metoda elementów skończonych, CAE, analizy wytrzymałościowe, symulacje komputerowe

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

POLSKA PLATFORMA TECHNOLOGICZNA PMU - PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ

Edward CHLEBUS*
* Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji, Politechnika Wrocławska

Streszczenie

Analiza wzajemnego położenia części oraz żądanych luzów oparta jest na łańcuchach wymiarowych, mających kluczowe znaczenie w procesie montażu Opracowany przez autora system projektowania i analizy procesu technologicznego montażu umożliwia, w jednym ze swoich modułów programowych, dokonywanie analizy doboru cech geometryczno-wymiarowych części i zespołów maszyn. W referacie skupiono się na tym właśnie module programowym.

Słowa kluczowe :

łańcuchy wymiarowe, analiza, montaż

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

PROBLEMY ZARZĄDZANIA MAŁYMI PRZEDSIĘBIORSTWAMI

Stanisław NOWOSIELSKI*
* Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Streszczenie

W artykule omówiono podstawowe czynniki kształtujące rozwiązania w zakresie zarządzania małą firmą. Dokonano analizy obecnych rozwiązań w zakresie planowania i kontroli w takich przedsiębiorstwach. Przedstawiono główne kierunki działań w zakresie edukacji menedżerskiej oraz prac badawczych nad modelami zarządzania małymi firmami.

Słowa kluczowe :

małe przedsiębiorstwo, zarządzanie

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

SYSTEMY WIZYJNE W ZAPEWNIENIU JAKOŚCI WYTWARZANIA

Jacek REINER*
* Politechnika Wrocławska, Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji, CAMT

Streszczenie

Widzenie maszynowe jest coraz częściej wdrażanym narzędziem kontroli jakości wytwarzania. W pierwszej części artykułu, omówiono technologię automatycznej inspekcji optycznej dla zastosowań przemysłowych. Zwrócono uwagę na specyfikację wymagań, akwizycję obrazu, przetwarzanie i klasyfikację oraz integrację z procesem. W drugiej części, zaprezentowano zastosowania widzenia maszynowego, tj. kontrolę poprawności i kompletności wykonania, identyfikację oznaczeń, kontrolę kształtu i wymiarów, określanie położenia, inspekcję wyrobów szklanych oraz powierzchni, bazując na przykładach projektów Mechatroniki i Systemów Wizyjnych CAMT

Słowa kluczowe :

automatyzacja, narzędzia kontroli jakości widzenie maszynowe

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

SYSTEMY PLM W ROZPROSZONYM PROJEKTOWANIU I WYTWARZANIU

Edward CHLEBUS*, Mariusz CHOLEWA*, Jacek CZAJKA*
* Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji, Politechnika Wrocławska

Streszczenie

W referacie przedstawiono nowe rozwiązanie informatyczne wspomagające prace inżynierskie we wszystkich fazach rozwoju produktu. Dostarcza ono użytkownikom funkcjonalność systemów PDM/PLM poszerzoną o planowanie procesów technologicznych, gospodarkę magazynową, zarządzanie narzędziami i oprzyrządowaniem i inne - co jest typowe dla systemów MRPII/ERP. Do opracowania systemu zastosowano najnowsze technologie internetowe - Java, Java Servlets, XML, XSL, SSL, Java Script. System może być uruchamiany z poziomu przeglądarki internetowej z dowolnej lokalizacji. Jest doskonałym narzędziem do zintegrowanego zarządzania procesami biznesowymi w przedsiębiorstwie rozproszonym, zapewniającym bezpieczny dostęp do zawsze aktualnych danych. Zastosowane technologie umożliwiają łatwą integrację z innymi, używanymi przez przedsiębiorstwa, systemami np. MRP/ERP. Rozwiązanie to dedykowane jest dla, małych i średnich firm, ale również może być skuteczne i użyteczne w dużych przedsiębiorstwach o wielu lokalizacjach.

Słowa kluczowe :

PLM, CRM, proces technologiczny, Internet

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIE TECHNIK REVERSE ENGINEERING I RAPID PROTOTYPING W PROJEKTOWANIU

Zenobia WEISS*, Marek PANKOWSKI*, Bartłomiej WARACZYŃSKI*
* Politechnika Poznańska

Streszczenie

Przedstawiono projektowanie i wytwarzanie prototypów gniazd maszyn pakujących z wykorzystaniem technik inżynierii odwrotnej i szybkiego prototypowania. Podzespoły maszyny pakującej takie jak: gniazdo pojemnika, transportery, urządzenia podające, zgrzewające, nakładające pokrywkę itp. projektowane są w oparciu o geometrię opakowań dostarczonych przez klienta zamawiającego maszynę. Opisano możliwości zastosowania technik Reverse Engineering w celu pozyskania danych o geometrii pojemnika oraz technik Rapid Prototyping do wykonania prototypów podzespołów maszyny pakującej.

Słowa kluczowe :

reverse engineering, rapid prototyping, CAD

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W SYSTEMIE INŻYNIERII ODWROTNEJ

Krzysztof KARBOWSKI*
* Politechnika Krakowska, Katedra Inżynierii Procesów Produkcyjnych

Streszczenie

W referacie zdefiniowano pojęcie „inżynierii odwrotnej” oraz pokazano zastosowanie tomografii komputerowej w systemie inżynierii odwrotnej. Opisano podstawy matematyczne tomografii komputerowej (rekonstrukcja obrazów na podstawie rzutów). Zaprezentowano również metody analizy obrazów stosowane w systemie inżynierii odwrotnej, które są narzędziem do budowy cyfrowego modelu obiektu zobrazowanego za pomocą tomografii komputerowej.

Słowa kluczowe :

tomografia komputerowa, inżynieria odwrotna

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

OPTYMALIZACJA PROCESÓW PRODUKCYJNYCH METODAMI SYMULACYJNYMI

Arkadiusz KOWALSKI*, Sławomir SUSZ*, Anna BURDUK*, Edward CHLEBUS*
* CAMT – Centrum Zaawansowanych Systemów Produkcyjnych, Politechnika Wrocławska, www.camt.pl

Streszczenie

Artykuł prezentuje dwie metody skracania czas trwania typowych projektów symulacyjnych w obszarze zarządzania produkcją. Pierwsza metoda skupia się na uproszczeniu budowy modelu poprzez zastosowanie obiektów nazwanych “makrokomponentami”, druga – automatycznie buduje skomplikowany model przy użyciu wszystkich dostępnych źródeł danych. Użycie tych metod pozwala skrócić czas trwania projektu symulacyjnego o 30-40%.

Słowa kluczowe :

modelowanie, symulacja, procesy produkcyjne

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

PLANOWANIE PRZEPŁYWU W SIECIACH DYSTRYBUCJI ODPADÓW POPRODUKCYJNYCH PRZY ZASTOSOWANIU METOD PROGRAMOWANIA W LOGICE OGRANICZEŃ

Mariusz MĄDRY*, Sebastian SANIUK**, Zbigniew BANASZAK***
* Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski ** Instytut Informatyki i Zarządzania Produkcją, Uniwersytet Zielonogórski *** Wydział Elektroniki i Informatyki, Politechnika Koszalińska

Streszczenie

W pracy przedstawiono sposób planowania obsługi magazynowo-transportowej przepływu odpadów poprodukcyjnych w sieci, geograficznie rozproszonych, przedsiębiorstw produkcyjnych i zakładów utylizacji. Zaproponowane rozwiązanie sprowadza się do wyznaczenia strategii poszukiwania dopuszczalnych wariantów obsługi transportowo-magazynowej systemu recyklingu przy wykorzystaniu metod programowania w logice ograniczeń. Ograniczeniami są tutaj ilość gromadzonych odpadów, pojemności magazynów przedsiębiorstw produkcyjnych oraz zakładów utylizacji odpadów, wydajności zakładów i przedsiębiorstw sieci dystrybucji, przepustowości systemu transportowego, dostępna struktura tras systemu transportowego, itd.

Słowa kluczowe :

logika ograniczeń, ograniczenia logistyczne, przepływ odpadów, transport

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KONCEPCJA CENTRALIZACJI FUNKCJI LOGISTYCZNYCH

Beata KUJAWSKI*, Bożena SKOŁUD**
* Volkswagen AG Wolfsburg ** Politechnika Śląska, Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania

Streszczenie

Zaproponowano nową koncepcję centralnego sterowania w zakresie zarządzania łańcuchem dostaw. Przedstawiono etapy centralizacji funkcji logistycznych. Przeanalizowano możliwe korzyści wynikające z przejścia ze sterowania zdecentralizowanego na sterowanie centralne, w sferze zaopatrzenia produkcji przedsiębiorstwa finalnego. Problem badawczy sformułowano dla klasy przedsiębiorstw motoryzacyjnych. Centralizacja funkcji logistycznych obejmuje podejmowanie decyzji i sterowanie zaopatrzeniem materiału na poziomie przedsiębiorstwa finalnego i jego strategicznych dostawców. Zaproponowana koncepcja umożliwia korzystanie poszczególnych firm logistycznych i spedycyjnych oraz strategicznych dostawców, ze wspólnych zasobów logistycznych systemu, jak: środki transportu, prowadzenie wspólnej gospodarki magazynowej i wspólny personel przez uczestników systemu przedsiębiorstwa finalnego.

Słowa kluczowe :

logistyka, centralizacja, zaopatrzenie

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIE ITERACYJNYCH METOD PRZESZUKIWANIA DO WYZNACZANIA WIELKOŚCI PARTII WSPÓŁBIEŻNEJ PRODUKCJI WIELOASORTYMENTOWEJ

Bożena SKOŁUD*, Iwona WOSIK*
* Politechnika Śląska, Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania

Streszczenie

W systemach współbieżnej produkcji wieloasortymentowej trudność sprawia dobór asortymentu do jednoczesnego wykonania oraz dobór liczności partii produkcyjnych dla poszczególnych zadań. Kryterium, które decyduje o tej wartości jest maksymalne wykorzystanie dysponowanych zdolności produkcyjnych, tj. efektywność wykorzystania maszyn, urządzeń, personelu. W artykule przedstawiono możliwość rozwiązania problemu doboru wielkości partii z zastosowaniem dwóch metod: iteracyjnej metody przeszukiwania lokalnego oraz metody przeszukiwania populacyjnego. W pierwszym przypadku zastosowano algorytm największego wzrostu w połączeniu z mechanizmem tworzenia komórek obronnych układu odpornościowego. W drugim przypadku przedstawiono algorytm selekcji immunologicznej, wykorzystujący mechanizmy selekcji, preselekcji i zatłoczenia. Dla każdego algorytmu przeprowadzono symulację, porównano wyniki i wyciągnięto wnioski.

Słowa kluczowe :

algorytm immunologiczny, algorytm największego wzrost, wielkość partii, system produkcyjny

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

LASEROWY SYSTEM KONTROLI CZYNNEJ ELEMENTÓW O NIEREGULARNYCH KSZTAŁTACH

Józef Gawlik*, Andrzej Ryniewicz*
* Politechnika Krakowska, Katedra Inżynierii Procesów Produkcyjnych; 31-864 Kraków, Al. Jana Pawła II, nr 37 e-mail: jgawlik@mech.pk.edu.pl, ghryniew@cyf-kr.edu.pl

Streszczenie

Przedstawiono system oceny jakości wyrobów, bazujący na analizie odchyłek kształtu elementów kontrolowanych w stosunku do elementu wzorcowego. Wyznaczenie kształtu rzeczywistego realizowano poprzez pomiar położenia przyjętych punktów charakterystycznych leżących na badanej powierzchni. Do pomiarów zastosowano bezstykowy dalmierz cyfrowy zbudowany na bazie interferometru laserowego. Tworzono obraz przedmiotu w układzie 3D, a następnie obliczano wartości odchyłek kształtu wyrobu względem wzorca, w przyjętych punktach charakterystycznych. Ocenę wyrobu przedstawiono w formie graficznej. Zbudowano specjalne stanowisko pomiarowe i przeprowadzono weryfikację systemu.

Słowa kluczowe :

pomiary bezstykowe, ocena wyrobu, kontrola czynna

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

WYBRANE ZAGADNIENIA MIKROOBRÓBKI ELEKTROCHEMICZNEJ I ELEKTROEROZYJNEJ

Adam RUSZAJ*
* Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania oraz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu

Streszczenie

Z uwagi na rosnące zapotrzebowanie wielu gałęzi przemysłu na Mikro –Elektro –Mechaniczne Systemy (MEMS) dynamicznie rozwijają się metody wytwarzania mikroelementów, czyli elementów o wymiarach poniżej 0,5 mm. Do obróbki mikroelementów stosowane są zarówno metody konwencjonalne (toczenie, frezowanie czy wiercenie) jak i metody niekonwencjonalne (obróbka elektroerozyjna, laserowa, elektrochemiczna). Znaczące miejsce w produkcji elementów MEMS zajmują mikrotechnologie: elektroerozyjna (m - EDM) i elektrochemiczna (m - ECM). Umożliwiają one wykonanie otworów i wgłębień kształtowych oraz kształtowych powierzchni zewnętrznych o wymiarach nawet kilku mikrometrów, w materiałach trudnych do kształtowania mikroskrawaniem czy mikroszlifowaniem. W referacie przedstawione zostaną, częściowo w oparciu o prace własne, możliwości, zalety i ograniczenia procesów m - EDM i m - ECM.

Słowa kluczowe :

mikroobróbka, m -ECM, m -EDM, mikrosystemy

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

WPŁYW PARAMETRÓW CZASOWYCH WYCINANIA ELEKTROEROZYJNEGO WEDM STOPU TYTANU OT4 NA WYBRANE EFEKTY TECHNOLOGICZNE

Stanisław ZABORSKI*, Dariusz POROŚ*, Mariusz ŁUPAK*
* Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji, Politechnika Wrocławska

Streszczenie

Obróbka stopów tytanu metodami tradycyjnymi nastręcza wielu niedogodności zarówno natury technicznej, jak i ekonomicznej. Materiały te charakteryzują się dobrymi właściwościami wytrzymałościowymi, ale należą do materiałów trudnoobrabialnych. Podczas cięcia tych materiałów metodami konwencjonalnymi występuje duże zużycie narzędzi. W prezentowanym referacie podjęto próbę zbadania wpływu parametrów czasowych WEDM jak: czas trwania wyładowań i czas trwania przerwy - na takie efekty technologiczne jak: chropowatość powierzchni elementu wyciętego ze stopu tytanu OT4, wydajność cięcia oraz zużycie erozyjne elektrody drutowej. Badania te realizowane będą na nowoczesnej, wyposażonej w napędy liniowe wycinarce elektroerozyjnej firmy Sodick model AQ 535L.

Słowa kluczowe :

stopy tytanu, WEDM, planowanie eksperymentu

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

METROLOGICZNE ASPEKTY STOSOWANIA CZUJNIKÓW PNEUMATYCZNYCH

Czesław Janusz JERMAK*, Mirosław RUCKI*
* Politechnika Poznańska, Instytut Technologii Mechanicznej, Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych

Streszczenie

W artykule przedstawiono wyniki badań nad wpływem geometrii zespołu dysza pomiarowa – przesłona na charakterystykę statyczną czujników pneumatycznych. Na podstawie danych literaturowych i badań własnych omówiono zakłócenia występujące w szczelinie pomiarowej, które znajdują bezpośrednie odbicie w przebiegu charakterystyki metrologicznej czujnika pneumatycznego. Badania obejmowały czujniki o różnej czułości i zakresie pomiarowym, w których zmianom ulegała szerokość czoła dyszy pomiarowej. Ustalono, że dla czujników o wysokiej czułości obserwuje się mniejsze zmiany w charakterystykach statycznych przy różnych wielkościach czoła. W badaniach, oprócz zmian średnicy czoła dyszy pomiarowej, wprowadzano również korekcję średnicy wewnętrznej (sfazowanie otworu) oraz niewielki kąt pochylenia czoła dyszy względem powierzchni przesłony. Pomiary rozkładu ciśnień oraz nacisku wypadkowego na przesłonę potwierdzają przypuszczenie, że powyższe zależności są wynikiem zmiany warunków rozprężania powietrza w obszarze pomiędzy dyszą pomiarową a przesłoną. Wyniki badań pozwoliły sformułować uogólnienia o dużym znaczeniu praktycznym.

Słowa kluczowe :

pomiary długości, czujnik pneumatyczny

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

STABILIZACJA WIBRACYJNA SPOSOBEM NA PODWYŻSZENIE STABILNOŚCI WYMIAROWEJ KONSTRUKCJI OBRABIANYCH MECHANICZNIE

PIOTR SĘDEK*
* Instytut Spawalnictwa w Gliwicach

Streszczenie

Konstrukcje spawane i odlewane odkształcają się w wyniku oddziaływania naprężeń własnych. Tworzy to często problemy technologiczne. Jednym z niech są odkształcenia zwłoczne. Pojawiają się one w długim czasie po spawaniu lub odlewaniu i także po obróbce mechanicznej. Precyzyjnie obrobione konstrukcje mogą się zatem odkształcać w postaci: niepłaskości, nieliniowości, owalizacji i innych. W wyniku tego zjawiska mogą wystąpić trudności technologiczne i eksploatacyjne. W takich przypadkach stosuje się zabiegi dla zwiększenia stabilności wymiarowej. Zwykle wykorzystuje się wyżarzanie odprężające. Jest to proces bardzo energochłonny. W artykule przedstawiono jeden z energooszczędnych procesów – stabilizację wibracyjną, która skutecznie może zastąpić obróbkę cieplną.

Słowa kluczowe :

konstrukcje spawane, odkształcenia, stabilność wymiarowa, stabilizacja wibracyjna

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

PROGRAM KOMPUTEROWY DO OBLICZANIA ANIZOTERMICZNYCH WYKRESÓW PRZEMIAN AUSTENITU PRZECHŁODZONEGO

Jacek TRZASKA*, Leszek A. DOBRZAŃSKI*, Adam JAGIEŁŁO*
* Zakład Technologii Procesów Materiałowych i Technik Komputerowych w Materiałoznawstwie, Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska, 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18A, Polska

Streszczenie

Przedstawiono program komputerowy do obliczania anizotermiczych wykresów przemian austenitu przechłodzonego (CTPc) dla stali konstrukcyjnych i maszynowych. Dane wejściowe stanowią skład chemiczny i temperatura austenityzowania. Program umożliwia wyznaczenie temperatury przemian, zachodzących w stali podczas chłodzenia ciągłego z temperatury austenityzowania, w funkcji szybkości chłodzenia, udziału składników strukturalnych oraz twardości stali chłodzonej z różnymi szybkościami z temperatury austenityzowania. Do opracowania programu wykorzystano sieci neuronowe oraz zbiór danych doświadczalnych, przygotowany na podstawie dostępnych w literaturze wykresów CTPc, dla stali konstrukcyjnych i maszynowych.

Słowa kluczowe :

stale, wykresy CTPc, sieci neuronowe, modelowanie, program komputerowy

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

OPTYMALIZACJA KONFIGURACJI MODUŁOWYCH PRZEZBRAJALNYCH AUTOMATÓW MONTAŻOWYCH

Jerzy ŁUNARSKI*, Wiktor SZABAJKOWICZ*
* Politechnika Rzeszowska, Katedra Technologii Maszyn i Organizacji Produkcji

Streszczenie

W pracy przedstawiono ogólną procedurę postępowania w trakcie projektowania modułowych, przezbrajalnych automatów montażowych w celu uzyskania ich optymalnej konfiguracji oraz możliwie maksymalnej efektywności.

Słowa kluczowe :

Słowa kluczowe: automat montażowy, moduł konstrukcyjny, moduł technologiczny

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KOMPUTEROWO WSPOMAGANA ANALIZA ŁAŃCUCHÓW WYMIAROWYCH DLA POTRZEB MONTAŻU

Bogusław REIFUR*
* Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji, Politechnika Wrocławska

Streszczenie

Analiza wzajemnego położenia części oraz żądanych luzów oparta jest na łańcuchach wymiarowych, mających kluczowe znaczenie w procesie montażu Opracowany przez autora system projektowania i analizy procesu technologicznego montażu umożliwia, w jednym ze swoich modułów programowych, dokonywanie analizy doboru cech geometryczno-wymiarowych części i zespołów maszyn. W referacie skupiono się na tym właśnie module programowym. Omówiono jego strukturę oraz realizowane w nim zadania związane z identyfikacją równania łańcucha wymiarowego, jego analizą i syntezą. Pokazano tez mozliwości współpracy opracowanego modułu z systemami komputerowego wspomagania prac inżynierskich jak: AutoCAD, CATIA, Inventor.

Słowa kluczowe :

łańcuchy wymiarowe, analiza, montaż

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZARZĄDZANIE KOSZTAMI JAKOŚCI SPOSOBEM POPRAWY EFEKTYWNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW

Andrzej KWINTOWSKI*
* Politechnika Szczcińska, Zakład Inżynierii Jakości i Zarządzania

Streszczenie

Wykorzystanie rachunku kosztów jakości do oceny efektywności systemu jakości przedsiębiorstw, które chcą funkcjonować na konkurencyjnym rynku, jest dla nich „nie koniecznością, a problemem wyboru”. Koszty jakości nie zostały precyzyjnie określone zarówno przez teoretyków, jak i praktyków, różnice odnoszą się w zasadzie do treści i zakresu kosztów. Ekonomista spojrzy na koszty jakości jako sumę poniesionych kosztów w celu wytworzenia konkretnego wyrobu posiadającego określoną jakość. Służbom technicznym koszty jakości kojarzą się z brakami w produkcji. Powodem, dla którego pojawiły się koszty jakości jest konieczność posługiwania się tym samym językiem przez wszystkich pracowników przedsiębiorstwa.

Słowa kluczowe :

zarządzanie jakością, efektywność SZJ, koszty jakości

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZWIĘKSZANIE SZYBKOBIEŻNOŚCI I DOKŁADNOŚCI CENTRÓW OBRÓBKOWYCH

Jerzy JĘDRZEJEWSKI*, Zbigniew KOWAL*, Wojciech KWAŚNY
* Politechnika Wrocławska, Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji

Streszczenie

Zwrócono uwagę na problemy zapewnienia dużej szybkobieżności centrów do HSC, które w głównej mierze odnoszą się do konstrukcji i technologii zespołów łożyskowych wrzecion i elektrowrzecion. Na podstawie własnych badań modelowych zaprezentowano możliwości kształtowania pożądanych cech zespołów wrzecionowych jak: sztywność, czas życia, opory ruchu. Dokonano analizy zagrożeń w postaci czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, które mogą zakłócać poprawną pracę mechanizmu samokompensacji wydłużeń cieplnych elementów węzła wrzecionowego i w konsekwencji skracać czas życia łożysk bądź zmniejszać sztywność zespołu wrzecionowego.

Słowa kluczowe :

obrabiarka, HSC, łożysko modelowanie

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE FREZARKI HSM 180 METODĄ ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

Jan Kosmol*, Krzysztof Lehrich*, Tomasz Wala*, Roman Wengerski*
* Katedra Budowy Maszyn, Politechnika Śląska w Gliwicach

Streszczenie

Zwiększanie wydajności obróbki wiąże się z wprowadzaniem na rynek obrabiarek do obróbki z dużymi prędkościami skrawania (HSM). Rozwiązania konstrukcyjne stosowane w obrabiarkach konwencjonalnych nie zawsze można przenieść na obrabiarki należące do grupy obrabiarek HSM. Dlatego też celowym wydaje się zastosowanie metod symulacyjnych wspomagających prace konstruktora już na etapie projektu wstępnego. Takie podejście ma również duże znaczenie w przypadku obrabiarek produkowanych w małych seriach bądź w pojedynczych egzemplarzach, gdzie w procesie produkcyjnym nie ma miejsca na badania prototypu i wprowadzanie koniecznych poprawek w serii właściwej.

Słowa kluczowe :

HSM, MES, obrabiarka modelowanie, symulacja

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

BADANIA SZTYWNOŚCI STATYCZNEJ FREZARKI HSM 180

Janusz ŚLIWKA*, Maciej KAMIERCZAK*, Jan KOSMOL*
* Katedra Budowy Maszyn, Politechnika Śląska w Gliwicach

Streszczenie

Artykuł zawiera opis badań oraz analizę wyników sztywności statycznej frezarki bramowej HSM 180. Przedstawiono w nim krótką charakterystykę dwóch zastosowanych metod badania sztywności statycznej: metody konwencjonalnej i metody dynamicznej DWSS (Dynamiczne Wyznaczanie Sztywności Statycznej). Analizę wyników poprzedzono krótką charakterystyką badanej obrabiarki, w dalszej części przedstawiono plan badań sztywnościowych frezarki HSM 180 wraz z uzyskanymi wynikami. W ostatniej części pracy zamieszczono analizę wyników wraz z wnioskami.

Słowa kluczowe :

obrabiarka ciężka, HSM sztywność, badania

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

BADANIA CZASÓW MONTAŻU SILNIKA AUTOBUSOWEGO

Jan ŻUREK*, Olaf CISZAK*, Robert CIEŚLAK*
* Instytut Technologii Mechanicznej, Zakład Projektowania Technologii, Politechnika Poznańska

Streszczenie

Praca zawiera wyniki badań czasów montażu silników autobusowych z wykorzystaniem metod chronometrażowej i fotografii dnia roboczego. Przedstawiono analizę wyników pomiarów przeprowadzonych w firmie montującej silniki autobusowe oraz wskazano potencjalne możliwości wzrostu efektywności i optymalizacji czasu pracy z wykorzystaniem metody szacunkowej i algebraicznej.

Słowa kluczowe :

badanie czasu pracy, chronometraż, fotografia dnia roboczego

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

PROCES TECHNOLOGICZNY FORMY CIŚNIENIOWEJ KORPUSU POMPY Z WYKORZYSTANIEM HSM

Ryszard WOLNY*, Andrzej RYGAŁŁO*
* Politechnika Częstochowska, Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji

Streszczenie

W pracy przedstawiono proces technologiczny wkładki ruchomej i stałej formy ciśnieniowej korpusu pompy realizowany w jednym z zakładów przemysłu motoryzacyjnego. W sposób szczegółowy omówiono procesy obróbki skrawaniem elementów formy. Opisano poszczególne operacje oraz dobór parametrów obróbki. Programy maszynowe wygenerowano dla wirtualnego modelu 3D kształtu wkładki ruchomej i stałej w aplikacji Mastercam, działającej w środowisku Windows. Podjęto próbę modyfikacji procesu technologicznego dla wybranych operacji frezowania, z wykorzystaniem HSM (obróbki z dużymi prędkościami) w Mastercam-ie. W wyniku modyfikacji okazało się, że czas maszynowy operacji frezowania zgrubnego uległ skróceniu o prawie 49% dla wkładki ruchomej i 29% dla wkładki stałej, co oznacza uzyskanie wymiernych oszczędności.

Słowa kluczowe :

proces technologiczny, korpus pompy, HSM

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

WSPÓŁCZESNE OBRABIARKI SKRAWAJĄCE. STRUKTURY GEOMETRYCZNO-RUCHOWE I CECHY UŻYTKOWE

Jerzy HONCZARENKO*, Marek NOWACZYK*
*Zakład Zautomatyzowanych Systemów *Wytwarzania Politechniki Szczecińskiej. Al. Piastów 19, 70-310 Szczecin tel. (091) 449-44-78 e-mail: Jerzy.Honczarenko@ps.pl

Streszczenie

Tendencje w automatyzacji procesów technologicznych znajdują swój wyraz w zakresie udoskonalania maszyn technologicznych, ukierunkowanego na spełnienie potrzeb klienta. Szczególną uwagę zwrócono na tendencje konstrukcyjno-technologiczne i ulepszenia w obrabiarkach oraz na czynniki, które oddziałują na rozwój współcześnie produkowanych obrabiarek. Podano nowe, zaproponowane przez autora klasyfikacje obrabiarek skrawających ze względu na ich strukturę geometryczno-ruchową - tokarek i centrów tokarskich oraz frezarek i centrów frezarskich. Omówiono przede wszystkim najciekawsze rozwiązania w budowie współczesnych obrabiarek skrawających. Podkreślono, że każda z oferowanych obecnie kombinacji układu strukturalnego charakteryzuje się wielostronnymi cechami użytkowymi, określonymi przez ich możliwości technologiczne, które pokazano w odniesieniu do obróbki przedmiotów obrotowych i korpusowych

Słowa kluczowe :

obrabiarki skrawająceo

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

MODELOWANIE ZASOBÓW SYSTEMU WYTWARZANIA DLA SYSTEMÓW CAX

Jacek HABEL*
* Politechnika Krakowska, Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji

Streszczenie

W referacie zdefiniowano pojęcie zasobów systemu wytwarzania i możliwości technologicznych. Zasoby te stanowią informacje o systemie wytwarzania i jego możliwościach technologicznych. System wytwarzania został opisany przez: dane techniczne poszczególnych obiektów, strukturę systemu tworzoną przez więzi transportowe oraz zapis kinematyki urządzeń składowych systemu. Możliwości technologiczne kształtowane są przez możliwe konfiguracje stanowisk wytwarzania i działania technologiczne, jakie dane urządzenie może zrealizować. Przedstawiono koncepcję opisu działań technologicznych. Jako wymierny efekt pokazano bazę danych zasobów systemu wytwarzania, która była weryfikacją przedstawionego modelu. Model taki może być wykorzystany przy projektowaniu procesów technologicznych, do oceny zdolności produkcyjnych systemu wytwarzania, jak też do przeprowadzenia symulacji działania systemu.

Słowa kluczowe :

CAPP, komputerowe wspomaganie, bazy danych

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KSZTAŁTOWANIE STOŻKOWEGO UZĘBIENIA PRZEKŁADNI SPIROIDALNEJ O EWOLWENTOWEJ LINII ZĘBÓW NA FREZARCE CNC

Piotr FRĄCKOWIK*
* Instytut Technologii Mechanicznej, Politechniki Poznańskiej

Streszczenie

W artykule przedstawiono nową metodę kształtowania uzębienia stożkowej przekładni spiroidalnej o ewolwentowej linii zębów. W prezentowanej metodzie uzębienie kształtowane jest narzędziem jednoostrzowym. To rozwiązanie jest możliwe do wykonania na frezarce CNC z pięcioma osiami sterowanymi numerycznie. Przedstawiono model geometryczny i schemat technologiczny procesu kształtowania stożkowego uzębienia o ewolwentowej linii zębów na frezarce CNC, metodą podziału ciągłego. Na podstawie schematu technologicznego opracowano algorytm realizowany przez system frezarki, w czasie kształtowania uzębienia. Przedstawione teoretyczne założenia kształtowania uzębień zostały zweryfikowane przez badania doświadczalne, które przeprowadzono na frezarce FYN-50-Nd.

Słowa kluczowe :

stożkowa przekładnia spiroidalna, frezarka CNC, narzędzie jednoostrzowe

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

BADANIE DOKŁADNOŚCI POZYCJONOWANIA PŁASKICH PRZEKŁADNI SPIROIDALNYCH

Roman STANIEK*
* Instytut Technologii Mechanicznej Politechniki Poznańskiej

Streszczenie

Przedstawiono dwie metody kształtowania kół płaskich przekładni spiroidalnych, narzędziem jednoostrzowym metodą z podziałem ciągłym. Zamieszczono wyniki badań dokładności pozycjonowania płaskich przekładni spiroidalnych, w których koła duże nacięto według obu przedstawionych metod z zastosowaniem różnych technologii. W celach porównawczych wykonano także badanie dokładności pozycjonowania dwuskokowej przekładni ślimakowej. Zaproponowano również różne warianty obróbki wykańczającej kół spiroidalnych.

Słowa kluczowe :

przekładnia spiroidalna, kształtowanie, dokładność

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

BADANIE DRGAŃ W PROCESIE FREZOWANIA PŁYTEK DRUKOWANYCH

Maciej TABASZEWSKI*, Paweł TWARDOWSKI**
* Instytut Mechaniki Stosowanej Politechniki Poznańskiej ** Instytut Technologii Mechanicznej Politechniki Poznańskiej

Streszczenie

Proces frezowania płytek drukowanych może być jednym z ostatnich etapów procesu technologicznego wytwarzania zespołów elektronicznych, podczas którego układy elektroniczne narażone są na drgania towarzyszące temu procesowi. W pracy przedstawiono metodykę badań drgań frezowania płytek z zamontowanymi sensorami piezoelektrycznymi. Badania te przeprowadzono w celu sprawdzenia czy drgania wywołane procesem frezowania mogą być przyczyną uszkodzenia sensorów oraz czy monitorowanie sygnału drganiowego może stanowić podstawę działania systemu diagnostycznego procesu frezowania. Informacje z takiego systemu pozwoliłyby na podjęcie odpowiednich kroków (np. zmianę narzędzia, sprawdzenie jego zamocowania itp.) w celu uniknięcia pojawiania się większej liczby braków.

Słowa kluczowe :

frezowanie, drgania mechaniczne układy elektroniczne

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

EKONOMICZNE ASPEKTY OBRÓBKI SZYBKOŚCIOWEJ

Paweł TWARDOWSKI*
* Instytut Technologii Mechanicznej Politechniki Poznańskiej

Streszczenie

Przedstawiono proces frezowania matryc metodą obróbki szybkościowej HSM. Matryce wykonane były ze stali narzędziowej do pracy na gorąco WCL, w stanie zahartowanym (56 HRC). Przedstawiono kolejne etapy wykonywania matryc metodą HSM, a następnie porównano pod względem kosztów uzyskania powierzchni roboczej matrycy na drodze głębokiego wytłaczania i elektrodrążenia. Analiza kosztów uwzględniała tylko czas maszynowy i stawki roboczogodziny stanowiska. Dla porównania kosztów wykonania matryc różnymi technologiami pominięto koszty związane z: zakupem materiału, koszty stałe itp.. Na zakończenie przedstawiono uproszczony rachunek ekonomiczny i korzyści wynikające z zastosowania obróbki HSM

Słowa kluczowe :

obróbka szybkościowa, matryca, analiza kosztów

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIE MODELOWANIA FIZYCZNEGO DO ANALIZY PROCESÓW KSZTAŁTOWANIA PLASTYCZNEGO

Zbigniew GRONOSTAJSKI*, Marek HAWRYLUK*, Karol JAŚKIEWICZ*
* Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji, Politechnika Wrocławska

Streszczenie

W pracy przedstawiono główną ideę modelowania fizycznego. Omówiono najważniejsze warunki podobieństwa pomiędzy modelem fizycznym a procesem rzeczywistym takie jak: podobieństwo materiału w zakresie plastycznym i sprężystym oraz podobieństwa: geometryczne, tarcia i termiczne. Zaprezentowano nowy opis warunku podobieństwa plastycznego zaproponowany przez autorów. Przedstawiono najciekawsze przykłady wykorzystania metod fizycznego modelowania do analizy procesów kształtowania plastycznego.

Słowa kluczowe :

kształtowanie plastyczne, modelowanie fizyczne warunki podobieństwa, materiały modelowe

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

KIERUNKI ROZWOJU MASZYN DO OBRÓBKI PLASTYCZNEJ

Andrzej PLEWIŃSKI*
* Instytut Obróbki Plastycznej, Poznań

Streszczenie

Rozwój maszyn do obróbki plastycznej jest w znacznej mierze warunkowany trendami rozwojowymi przemysłu samochodowego. Trendy te wymuszają zmiany w tłoczniach i kuźniach w kierunku dopasowania ich do wymagań związanych ze zmianami materiałowymi i technologicznymi wyrobów, a także do zwiększenia elastyczności produkcji przy zachowaniu jej konkurencyjności. Ma to bezpośredni wpływ na rozwój maszyn do obróbki plastycznej. Przedstawiono zmiany zachodzące i przewidywane w maszynach do obróbki blach oraz w maszynach do obróbki objętościowej. Oprócz podstawowych maszyn, tzn. pras i młotów omówiono również kierunki rozwoju maszyn i urządzeń stosowanych do komplementarnych technologii obróbki blach i obróbki objętościowej.

Słowa kluczowe :

obróbka plastyczna, prasa, automatyzacja, dokładność

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

PROGRAMOWANIE CNC DLA OBRÓBKI SZYBKOŚCIOWEJ

Zenobia WEISS*, Roman KONIECZNY*, Radosław PASZKIEWICZ*
* Instytut Technologii Mechanicznej, Politechnika Poznańska

Streszczenie

W artykule przeanalizowano uwarunkowania, które mają wpływ na jakość procesu obróbki szybkościowej (HSM). Wskazano ograniczenia obrabiarek NC powodujące utratę jakości powierzchni. Przedstawiono sposób programowania obróbki w systemach CAM, który eliminuje niedoskonałości obrabiarek. Opisano opcje cykli obróbkowych przeznaczone do HSM.

Słowa kluczowe :

obróbka szybkościowa CAD/CAM, CATIA

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

WYZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH POŁĄCZENIA UCHWYT NARZĘDZIOWY - GNIAZDO WRZECIONA OBRABIARKI

Grzegorz SZWENGIER*, Stanisław SURMA*, Daniel JASTRZĘBSKI*
* Instytut Technologii Mechanicznej Politechniki Szczecińskiej

Streszczenie

Przedstawiono sposób modelowania oraz wyniki analiz właściwości mechanicznych połączenia uchwytu narzędziowego z gniazdem wrzeciona obrabiarki. Scharakteryzowano cechy konstrukcyjne i eksploatacyjne tego obiektu, a także zasady jego modelowania. W szczególności zwrócono uwagę na modelowanie zjawisk kontaktowych w połączeniu, we współzależności z błędami jego geometrii. Przedstawiono wyniki przeprowadzonych eksperymentów numerycznych, dla obciążeń obiektu siłami skrawania. Przytoczono rezultaty analizy zjawiska zakleszczania się uchwytu w gnieździe wrzeciona.

Słowa kluczowe :

uchwyt narzędziowy, obrabiarka, gniazdo wrzeciona właściwości mechaniczne, modelowanie

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

ZASTOSOWANIE SZTUCZNYCH SIECI NEURONOWYCH DO MODELOWANIA PROCESU OTRZYMYWANIA MIEDZI

Jolanta TALAR*, Tomasz KONDEK*, Piotr JAROSZ**, Jan KUSIAK*, Janusz STASZAK***
* Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej
** Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Metali Nieżelaznych
*** KGHM "Polska Miedź" S.A.

Streszczenie

Celem pracy jest opracowanie modelu procesu wytopu miedzi w piecu zawiesinowym przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych. Zawiesinowy proces wytwarzania miedzi jest procesem ciągłym i jest on bardzo złożony ze względu na dużą liczbę parametrów go opisujących. Trudności w sterowaniu tym procesem wynikają z jego złożonej struktury, jak również konieczności uwzględnienia wszystkich ograniczeń wynikających z reakcji fizyko-chemicznych zachodzących w piecu, ograniczeń pozostałych ogniw procesu technologicznego oraz wymogów jakości produktów finalnych. Obecnie, sterowanie pracą pieca zawiesinowego opiera się w głównej mierze na doświadczeniu technologów i sterników. Istniejące modele tego procesu, oparte o modele numeryczne przepływu masy i ciepła, są bezużyteczne dla celów sterowania w warunkach rzeczywistych, ze względu na długie czasy obliczeń. W ramach niniejszej pracy podjęto próbę opracowania modelu pracy pieca zawiesinowego przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych, który mógłby być wykorzystany w sterowaniu tym procesem w czasie rzeczywistym. W pracy przedstawiono ogólną koncepcję sterowania procesem zawiesinowym oraz wyniki sztucznych sieci neuronowych w przewidywaniu parametrów wyjściowych procesu zawiesinowego.

Słowa kluczowe :

sztuczne sieci neuronowe, modelowanie procesów metalurgicznych, sterowanie procesami, wytwarzanie miedzi

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

OPTYCZNE SKANERY 3D NARZĘDZIE SZYBKIEGO PROTOTYPOWANIA

Anna GĘBARSKA, Marcin BĄCZYK
Smarttech Sp. z o. o., 05-092 Łomianki, ul Łąkowa 15, e-mail agebarska@smarttech.pl, mbaczyk@smarttech.pl

Streszczenie

Optyczne Skanery 3D nazywane również digitizerami, umożliwiają pomiary obiektów trójwymiarowych do celów szybkiego prototypowania. Wyniki pomiarów mogą być następnie wykorzystane w centrach CNC czy też w technologii 3D Printing. Skanery 3D ze względu na szybkość procesu odwzorowania coraz częściej stają się niezbędne w procesie produkcyjnym opartym na odwzorowaniu rzeczywistego przedmiotu. Obecne na rynku skanery 3D wykorzystują różne metody pomiaru, od skanowania laserowego do pomiarów z wykorzystaniem światła białego. Wynikiem pomiaru powierzchni jest chmura punktów lub siatka poligonów. Niektóre z nich pozwalają również na zebranie informacji o teksturze przedmiotu. "Konkurencję" dla skanerów 3D stanowią tradycyjne maszyny współrzędnościowe, które z całą pewnością gwarantują większą dokładność pomiaru ustępują natomiast, jeśli chodzi o czas pomiaru. W przeciwieństwie do maszyn współrzędnościowych skanery odznaczają się większą mobilnością, można by powiedzieć, że są to urządzenia przenośne.

Słowa kluczowe :

skaner 3D, digitizer szybkie prototypowanie

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

STATYSTYKI WIELOWYMIAROWE DLA MONITOROWANIA ZAUTOMATYZOWANYCH UKŁADÓW WYTWÓRCZYCH

Borys STORCH, Mariola CHAŁDAŚ-FIUTEK
Politechnika Koszalińska, Wydział Mechaniczny, Zakład Zarządzania i Marketingu w Budowie i Eksploatacji Maszyn, ul. Racławicka 15-17, 75-620 Koszalin, email:mariolachf@tu.koszalin.pl, email:storch@lew.tu.koszalin.pl

Streszczenie

W referacie przedstawiono monitorowanie procesu obróbki wyrobu opisanego 11-tu różnymi wymiarami. Obróbka badanego wyrobu przebiegała na centrum frezerskim sterowanym numerycznie. Dokonano analizy składowych głównych, a szczególnie skuteczności przeprowadzenia oceny jakości badanego wyrobu, przy użyciu metody PCA - metody głównych składowych. Zaproponowano do monitorowania procesu wielowymiarową kartę dla składowych głównych - kartę kontrolną Hotellinga T, wykazując jej przydatność.

Słowa kluczowe :

monitorowanie, statystyki wielowymiarowe, proces wytwarzania

© Copyright by, Redakcja Inżynierii Maszyn - Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław 2005, Wszystkie prawa zastrzeżone.

SYSTEM GTJ-2000 W ZASTOSOWANIU DO PROJEKTOWANIA I SYMULACJI PROCESÓW OBRÓBKI

Andrzej CZERWIŃSKI, Aleksander FLORKOWSKI, Janusz KALISZ, Janusz SEMCZUK
Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania w Krakowie

Streszczenie

Rozwijany i upowszechniany przez Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania w Krakowie (dawny IOS) system komputerowego wspomagania projektowania procesów technologicznych obróbki GTJ-2000 adresowany jest głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych wyposażonych w obrabiarki NC. System umożliwia projektowanie na płaszczyźnie (lub import z systemów CAD) dowolnych kształtów, a następnie zaprojektowanie zabiegów technologicznych obróbki otworów, frezowania, toczenia, oraz wycinania elektroerozyjnego. Projektowanie obróbki powiązano z wykorzystaniem baz wiedzy technologicznej, które oprócz danych o narzędziach skrawających, płytkach, uchwytach, sposobach mocowania, wspomagają dobór właściwego dla zadanego zabiegu narzędzia, parametrów obróbki, a także zawierają inne konieczne dane i rysunki. Graficzna symulacja przebiegu obróbki pozwala prześledzić ścieżkę narzędzia, wykryć możliwe kolizje i błędy. System posiada stosunkowo wysoki poziom automatyzacji, z możliwością szybkiego dostosowywania do indywidualnych wymogów użytkownika (np. budowa bibliotek makro, podprogramów, dedykowanych postprocesorów). Szerzej w referacie przedstawiono charakterystyczne cechy i przykłady wykorzystania systemu GTJ-2000.

Słowa kluczowe :

CAD/CAM, programowanie OSN, CNC